GELİŞİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
- Gelişim hem biyolojik faktörlerden hem de çevreden etkilenir.
- Gelişimde bireysel farklılıklar söz konusudur. Her birey benzer süreçleri farklı dönemlerde yaşayabilir.
- Gelişimde bir sıra vardır.
- Gelişim baştan ayağa doğrudur. Çocuk önce başını tutmayı sonra oturmayı ardından yürümeyi öğrenir.
- Gelişim içten dışa doğrudur. Çocuk önce nesneye uzanır, onu elleriyle kavrar daha sonra parmaklarını kullanmaya başlar.
- Gelişim genelden özele doğrudur. Çocuk önce büyük kas kontrolünü ya da sonra küçük kas kontrolünü kazanır (önce ellerini kullanmayı daha sonra kalem tutmayı öğrenir)
- Gelişimin hızı her yaşta aynı değildir.
- Gelişim tüm alanlarıyla bir bütündür. Herhangi bir gelişim alanının aksaması diğer alanları da olumsuz etkileyebilir.
- Gelişim devamlılık gösterir, yaşam boyu devam eder.
OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ TEMEL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
BÜYÜK GRUP
- Büyük yaş grubu çocukları öz- kontrol ve öz- bakım becerileri konusunda bağımsız hareket edebilir.
- Öz-güven becerilerini çeşitli yollarla ifade edebilirler.
- Yaşıtları ile rekabet içinde olmayı severler.
- Yaşıt öğrenimi ve model alma belirgin özellikleri arasındadır.
- Kuralları takip edebilirler ve kurallara uymamanın doğuracağı sonuçlardan haberdardırlar.
- Halen somut düşünme dönemindedirler.
- Mantık ve muhakeme becerileri iyi bir düzeye gelmiştir.
- İlköğretime hazırlık aşamasında oldukları için okuma- yazmaya hazırlık, matematiksel işlemler, sayılar ve kavramlar ile ilgili çalışmalar ilgilerini çekmektedir.
- Oynadıkları oyunlar artık daha uzun süreli, detaylı ve kurallıdır.
- Mizah ve espri anlayışı gelişmeye başlar
- Duygusal olarak hassas oldukları bir dönem yaşarlar ancak mantıklı açıklamalar yapıldığında durumu kabullenmekte sıkıntı çekmezler.
ORTA GRUP
- Fiziksel aktivite ve beceriler ön plandadır,
- Oldukça enerjiklerdir
- Kız ve erkek çocuklar hemcinsleri ile oynamayı daha çok tercih ederler
- Cinsiyet algısı belirginleşmiştir
- Problem çözme becerileri, inisiyatif kullanma, kendi sınırlarını görme, sorgulama, soru sorma özellikleri ön plandadır
- Hayali arkadaşlıklar, bazı kaygı ve korkuların görülebildiği bir dönemdir
- Orta grupta bulunan çocukların oyuncak, malzeme ve materyaller seçimleri ve kullanımları sosyal- duygusal gelişimleri açısından önemli bir role sahiptir.
- Alıcı dil ve ifade ediş becerileri hızla ilerleyen kelime dağarcıkları ile birlikte oldukça iyi düzeydedir
KÜÇÜK GRUP
- Benmerkezci dönemdedirler
- Dil gelişimleri oldukça hızlıdır
- Sosyal iletişimin ve arkadaşlık kurmanın adımlarını atarlar
- Ne? Neden? Ne zaman? Ne için? Nereden? Gibi soruları sıklıkla sorarlar
- Soyut kavramlar ve kelimeleri merak etmeye başlar
- Cinsiyetlerinin temel özelliklerini anlamaya başlarlar
- Tuvalet eğitimini kazanırlar
- Hayal güçlerini çok aktif kullanırlar
- Öz bakım becerilerinin çocuk tarafından daha bağımsız şekilde gerçekleştirildiği bir yaş dönemidir.
ÇOCUĞUM İÇİN NASIL OYUNCAKLAR TERCİH ETMELİYİM?
- Cinsiyeti takdir eden ama ayrımcılığa teşvik etmeyen
- Farklılıkları anlatan ama önyargı uyandırmayan
- Destekleyen, motive eden, cesaretlendiren ama zorlamayan
- Eğlendiren, geliştiren, rekabet ettiren ama hırslandırmayan
- Heyecanlandıran, teşvik eden ama şiddete yöneltmeyen
ÇOCUĞUMUN YAŞ DÖNEMİNE UYGUN NASIL KİTAPLARI TERCİH ETMELİYİM?
Çocuğunuz için;
- Resimleri net, anlaşılır, eğer metin varsa onunla uyumlu
- Baskı kalitesi yüksek
- Çocuğun yaş ve gelişim seviyesine uygun
- Dil- yazım kurallarına uygun
- İfade bozukluğu olmayan
- Kavram kargaşasına yol açmayan
- Direk mesajlar içermeyen
- Çocukta korku, kaygı, endişe uyandırmayan kitaplar seçmenizi öneriyoruz.
KÜÇÜK GRUP
- Temel kavram kitapları
- Resimli hikaye kitapları
- Kukla, 3 boyutlu materyal, renk, doku, ses içeren kitaplar
ORTA GRUP
- Masal- Hikaye kitapları
- Kavram Kitapları
- Çocuğun ilgi ve merakına yönelik bilgilendirici kitaplar
- Etkinlik kitapları
BÜYÜK GRUP
- Masal- Hikaye kitapları
- Kavram Kitapları
- Çocuk ansiklopedileri
- Seri kitaplar, dergiler ve yayınlar
HANGİ BECERİLERİ NASIL MATERYALLERLE DESTEKLEMELİYİM?
Aşağıda paylaşılan beceri alanları ve ilgili materyalleri birer öneri niteliğindedir. Çocuğunuz için oyuncak- materyal seçerken sizlere yol gösterebilir. Hangi yaş grubu olursa olsun çocuğun etrafında çok fazla oyuncak bulunması gereğinden fazla uyaran alması anlamına gelir. Oyuncakları daha küçük gruplara ayırarak 2-3 haftalık periyodlarda değişim sağlayarak çocuğunuzun karşısına çıkarabilirsiniz.
Alışverişe gittiğinizde çocuğunuzun pek çok oyuncağı aynı anda istemesi normal bir davranış olabilir, ancak bunu sınırlayabilmek için seçenekleri 2-3’e indirip içlerinden birini tercih etmesi için yönlendirebilirsiniz. Böylece hem çocuğunuzun kendi tercih hakkına saygı duymuş, hem de aşırı tüketime ve sınırsızlığa bir engel koymuş olursunuz.
SANAT BECERİLERİ:
- Çizim ve boyama araç- gereçleri
- Üç boyutlu ürünler (kil, oyun hamuru, ahşap, dokuma)
- Artık materyallerle kolaj
- Boya çeşitleri
- Çeşitli ebatlarda fırçalar, kalemler
- Kum
İLETİŞİM BECERİLERİ
- Figürler (hayvan- insan vb)
- Kuklalar
- Kuklalı kitaplar
- Oyuncak telefonlar
- Oyuncak bebek
MÜZİK- RİTM BECERİLERİ
- Çeşitli dillerde şarkılar
- Marakas
- Ksilefon- Metalofon
- Çelik Üçgen
- Zil
- Kastanyet
- Artık materyallerle oluşturulan ritm aletleri (Marakas vb)
BÜYÜK KAS GELİŞİMİ
- Arabalar
- Bloklar
- Legolar
- İp atlama ve ip oyunları
- Oyuncak Bowling
- Top